Co powinno się wiedzieć o koncentracji - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Ozimku

CO POWINNO SIĘ WIEDZIEĆ O KONCENTRACJI

Opracowały:

mgr Alicja Bakalorz-Pyka - neurologopeda

mgr Karina Kurda - psycholog

data publikacji: 24.11.2020r.

Czym jest koncentracja uwagi?

Koncentracja to umiejętność skupienia, ześrodkowania uwagi (świadomości), skierowania jej na określoną myśl, przedmiot, zagadnienie, wydarzenie, jakiś bodziec, sytuację czy zjawisko i utrzymanie jej w czasie.

Innymi słowy...

Koncentracja to umiejętność skupienia uwagi na konkretnej czynności przy jednoczesnym świadomym i celowym unikaniu wszelkich dystraktorów. Jest ona niezbędna przy wszystkich planowych działaniach, np. przy słuchaniu czytanej przez dorosłego bajki, układaniu obrazka z części itp. Jest konieczna do rozwiązania określonego zadania, osiągnięcia celu rozwiązania problemu czy zrozumienia zagadnienia.

Charakter uwagi

Każde dziecko rodzi się z umiejętnością nieświadomego koncentrowania się na tym, co wydaje się być ciekawe i interesujące, co automatycznie przyciąga uwagę.

Przez cały okres wczesnego dzieciństwa, a także wiek przedszkolny u dzieci dominuje

uwaga mimowolna, czyli wywołana bez ich woli pod wpływem różnych bodźców,

np. głośny dźwięk, ruch itp. Uwaga rozwija się stopniowo, początkowo jest selektywna

i krótkotrwała. U małego dziecka łatwo ulega rozproszeniu, nie jest przerzutna ani

podzielna, a jej zakres jest niewielki. Dzieci w 3. roku życia potrafią utrzymać uwagę

w czasie zabawy około 20 -30 minut, o wiele krócej skupiają się na zajęcii monotonnym. Mimowolna uwaga dzieci w wieku przedszkolnym skoncentrowana jest przede wszystkim na nowych, silnych i atrakcyjnych bodźcach. Dzieci w tym okresie często zmieniają obiekty swojego zainteresowania, odrywają się od jednej aktywności, aby rozpocząć następną, przerywają działanie, które je nudzi.,

U starszych przedszkolaków

można obserwować przejawy

kształtującej się uwagi dowolnej.

Dzięki niej stajemy się zdolni do

kierowania naszej uwagi,

dostrzegania i robienia istotnych

w danym momencie rzeczy, czyli

wysłuchania poleceń oraz

wykonania zadań zgodnie

z nimi.

Zdolność koncentracji uwagi i umiejętności skupiania uwagi dowolnej zależą od

wielu czynników dotyczących zarówno

dziecka, jak i jego otoczenia.

Dzieci spokojne i flegmatyczne łatwiej i dłużej koncentrują się na jakiejś czynności niż dzieci żywe i ruchliwe – te z kolei mają uwagę bardziej przerzutną i podzielną. Koncentrację uwagi utrudniają wszelkiego rodzaju dystraktory – urządzenia, gadżety znajdujące się w pobliżu,

np. telefon (stale przychodzące powiadomienia), włączony telewizor, radio, monitor komputera. Skupieniu nie sprzyja wnętrze/pomieszczenie wypełnione nadmierną ilością

bodźców wzrokowych, słuchowych, węchowych, a także robienie kilku rzeczy jednocześnie. Niekorzystny wpływ na koncentrację mają także męczące nas, nawracające myśli niezwiązane z obecną aktywnością.

W koncentracji uwagi

pomagają nam 3 istotne czynniki – funkcje

wykonawcze:

Jak wzmacniać funkcje

wykonawcze

konieczne jest:

dostarczanie dziecku wielu doświadczeń,

proponowanie, inspirowanie do wykonywania

zadań,

umożliwianie samodzielnego odkrywania

i rozwiazywania problemów,

wdrażanie do planowania, organizowania, pozwalanie na uczenie się na własnych błędach, zachęcanie do zabawy z innymi,

uczenie nakierowywania działania na określony cel.

Korzyści płynące z posiadania

dobrej koncentracji uwagi

wpływa na	dzięki niej	praca jest	poprawia	pozwala na
poprawę	możliwa	bardziej	samoocenę	oszczędność
pamięci	jest	efetywna		czasu oraz
	szybsza			energii
	nauka

Umiejętność skupiania uwagi można i trzeba rozwijać

w usprawnianiu tej umiejętności

ważne są:

wysiłek dziecka, wsparcie rodzica, wskazówki nauczyciela/terapeuty

Istotne jest przestrzeganie pewnych zasad:

wymagania stawiane dziecku powinny znajdować się w sferze jego najbliższego rozwoju – powinny być dla niego możliwe do zrealizowania, zgodne z poziomem jego rozwoju psychomotorycznego,

koncentrację uwagi wzmacnia pozytywne nastawienie dziecka do wykonywanego zadania, jego zaangażowanie i motywacja, zadania proponowane dziecku powinny być interesujące i atrakcyjne,

istotne jest nie tylko samo zadanie do wykonania, ale też jego przygotowanie, dziecko powinno mieć możliwość dokonania wyboru, podjęcia decyzji, musi wykazywać odpowiedni stopień rozumienia uczonego się materiału, dlatego należy dziecku wyjaśniać wszelkie pojawiające się wątpliwości,

ważne jest budowanie w dziecku wiary we własne możliwości, należy doceniać wszystkie etapy pracy dziecka, nie tylko jej efekt końcowy, chwalić za wytrwałość i włożony wysiłek, konieczne jest doskonalenie koncentracji uwagi dziecka podczas codziennych jego naturalnych aktywności (zabawy, nauki, czynności samoobsługowych, wykonywaniu obowiązków domowych) – należy uczyć dziecko jak planować, organizować swoją pracę czy czas wolny (wykorzystywać w tym celu karteczki samoprzylepne, kalendarz itp.), istotny w tym jest przykład własny rodziców,

ciąg dalszy zasad

istotne jest podkreślanie staranności i dokładności w działaniu, pokazywanie dziecku, że efekt końcowy zależy od szeregu mniejszych czynności, a dokładne wykonanie każdej z nich jest niezbędne do osiągnięcia zamierzonego celu,

ważne jest, aby uczyć dziecko kończenia rozpoczętych prac – dłuższe dzielić na etapy, wskazane jest, aby zadbać o właściwą organizację miejsca i sposobu pracy dziecka (miejsce nie powinno mieć nadmiaru bodźców, ale też powinno być dostosowane do preferencji dziecka), warto ustalić porę wykonywania zadań, a także kolejność ich wykonywania, konieczne jest stosowanie regularnych przerw, dbanie o zmiany rodzaju aktywności,

ważne, aby podczas codziennych rozmów z dzieckiem utrzymać z nim kontakt wzrokowy, istotne jest uważne słuchanie i autentyczne zainteresowanie tym co dziecko chce przekazać, koncentracji, a także zapamiętywaniu sprzyja wykorzystywanie metod polisensorycznych, dlatego dziecko powinno mieć okazję do poznawania świata wszystkimi zmysłami oraz poprzez działanie,

konieczne jest wielokrotne powtarzanie i utrwalanie zdobywanych umiejętności i wiadomości,

aktywność dziecka może zakłócać złość, lęk, strach, dlatego oferowane dziecku aktywności powinny wzbudzać w nim pozytywne emocje,

i jeszcze ciąg dalszy zasad :)

aktywność fizyczna ma ogromny wpływ na zdrowie i rozwój każdego organizmu, pozwala na rozładowanie napięć czy spożytkowanie nadmiaru energii, tym samym oddziałuje na poprawę koncentracji (3-5 godzin dziecko powinno spędzać na aktywnościach ruchowych),

współczesne dzieci zbyt dużo czasu spędzają w domu korzystając z nowoczesnych technologii, co sprzyja nie tylko zaburzeniom postawy, wzroku, otyłości, zaburzeniom zachowania, ale też ogromnym trudnościom w koncentracji uwagi – konieczne jest monitorowanie czasu dziecka spędzanego przy komputerze, laptopie, tablecie, telefonie czy telewizji,

konieczne jest dbanie o dietę dziecka, która powinna dostarczać mu wszystkich składników odżywczych, minerałów i witamin,

bezpośredni związek z koncentracją uwagi ma odpowiednie nawodnienie organizmu, zapewnia prawidłowe funkcjonowanie układu nerwowego i zwiększa wydajność całego systemu, dlatego konieczne jest zachęcanie dziecka do picia odpowiedniej ilości wody, istotnym czynnikiem wpływającym na poziom koncentracji jest odpoczynek, regeneracja organizmu, dlatego należy zadbać o właściwą ilość snu oraz przerw w nauce/pracy.

Jak przygotować

dziecko do

koncentrowania się na

zadaniach?

Należy przede wszystkim dawać dziecku szansę na samodzielne działanie, wykonywanie zadań.

Nie wolno wyręczać dziecka, warto natomiast zatrzymać się z dzieckiem nad wybranym zadaniem i poświęcić mu czas.

Podczas codziennych aktywności, wspólnych zabaw oraz zadań specjalnych trenujemy u dziecka:

Bibliografia

"Psychologia rozwojowa i wychowawcza wieku dziecięcego" M. Przetcznik-Gierowska, G. Makiełło-Jarża

"Koncentracja uwagi - niezbędnik

nauczyciela" SODMiDM Kielce