LĘK,
PANIKA, UCZUCIE NIEPOKOJU?
Pierwsze
sygnały lęku i paniki nie zawsze są rozpoznawane prawidłowo. Zdarza
się, że reakcje płynące z naszego ciała (somatyczne) są utożsamiane z
chorobami takimi jak np. zawał serca czy udar. Dlatego odróżnienie
lęku od innych chorób jest kluczowe do poradzenia sobie z problemem,
umożliwiając sięgnięcie po odpowiednią pomoc.
Czym
jest lęk?
Lęk
jest naszą naturalną
reakcją w
trudnych, stresujących sytuacjach, powodujących dyskomfort
psychiczny, poczucie zagrożenia i napięcia. Gdy stan lęku trwa zbyt
długo, może znacząco utrudniać codzienne życie. Do skutków lęku
zaliczamy zarówno reakcję fizjologiczną (objawy z ciała), poznawczą
(obawy, niepokojące myśli), behawioralną (wpływającą na nasze
reakcje, zachowanie), jak i emocjonalną (wywołując w nas określone
reakcje emocjonalne). Należy pamiętać, że uzasadniony lęk pozwala
organizmowi przetrwać i pełni funkcje obronne mobilizując nas do
walki.
Szczegółowa
diagnoza
Podczas
wywiadu diagnostycznego ustala się, co może być przyczyną tego typu
reakcji lękowych, w jakich okolicznościach i jak one przebiegają.
Poniżej przedstawione są niektóre rodzaje zaburzeń lękowych.
Jeśli
lęk pojawia się w konkretnych sytuacjach, jako reakcja na konkretny
bodziec (np. podczas podróży samolotem, na widok pająków, w windzie,
itp.), to mówimy o fobii
prostej.
W
przypadku fobii
społecznej odczuwany
lęk związany jest z funkcjonowaniem w relacjach z innymi ludźmi,
często wiąże się z obawą przed wypowiadaniem się na forum, bywa
skutkiem alienacji społecznej.
Z
kolei w zespole
lęku uogólnionego
lęk jest stanem polegającym na uporczywym przeżywaniu obaw i
zamartwianiu się przez cały czas o wiele aspektów życia.
Kolejną
formą przeżywania silnego lęku jest panika.
Napady paniki wywołane są poczuciem nagłego zagrożenia, doprowadzając
tym samym do silnych reakcji organizmu. Do najczęstszych reakcji
można zaliczyć:
Objawy
te nasilają przeżywany lęk i potęgują jeszcze bardziej objawy
somatyczne, tworząc błędne
koło paniki.
Prowadzi to do pułapki, w której im bardziej mamy poczucie, że
wydarzy się coś złego, tym szybciej oddychamy i tym bardziej boimy
się, że wydarzy się coś złego. Należy zaznaczyć, że atak
paniki jest nieprzewidywalny. Badania pokazują, że ok. 3% ludzi
przynajmniej raz w życiu doświadczyło panicznego przerażenia.
Co robić podczas ataku paniki
- krok po kroku:
1. Znajdź
„bezpieczne miejsce”, zamknij oczy i weź
kilka głębokich oddechów, wstrzymując wydech przez ok. 10 sekund –
potem spokojnie, naturalnie wypuść powietrze..
2.
Uświadom
sobie, co się tak naprawdę dzieje – pomyśl
o tym, że doznałeś ataku paniki, ale zarazem spróbuj uspokoić siebie,
że atak za jakiś czas minie.
3.
Postaraj
się poddać uczuciom. Płacz, krzycz, otwórz się na to,
co się dzieje - często takie zachowanie przynosi ulgę.
4.
Spróbuj zidentyfikować, co
spowodowało atak paniki: która myśl, które uczucie,
jaka sytuacja.
5.
Zracjonalizuj
swój stan. Możesz potrzebować do tego pomocy kogoś
zaufanego. Pamiętaj, że cała historia rozegrała się w twojej głowie.
6.
Kiedy będziesz gotów, postaraj
się docenić pozytywne strony tego
doświadczenia. To może być motywacja do zadbania o swoje zdrowie albo
podjęcia aktywnych działań, które będą miały na celu zminimalizowanie
liczby różnych stresowych
sytuacji w życiu.
7. Pozbądź
się negatywnych emocji (a tym samym hormonów stresu) poprzez
aktywność fizyczną. Dotlenisz komórki mózgowe, a może przy
okazji wymyślisz rozwiązanie dla tej trudnej sytuacji?
Terapia
zaburzeń lękowych
Jeśli
męczą Cię ataki paniki lub utrzymujący się lęk, powinieneś jak
najszybciej skonsultować się z psychologiem,
który pomoże Ci znaleźć ich przyczynę i udzieli wskazówek, jak sobie
z nimi radzić.
Jedną z najskuteczniejszych form pomocy jest terapia
poznawczo-behawioralna.
Jeśli terapia u psychologa nie
pomaga i ataki paniki nadal są silne, warto udać się do psychiatry.
Leczenie farmakologiczne powinno być jedynie wzmocnieniem
psychoterapii.
Opracowała:
Anna Michalska
Bibliografia:
Pluskiewicz,
D.
http://www.psychologodnowa.pl/index.php/pl/lek-uczucie-niepokoju-panika
Florkowski,
M.
https://www.poradnikzdrowie.pl/zdrowie/psychiatria/atak-paniki-co-robic-i-jak-ich-uniknac-aa-hvf1-KoL2-CnNw.html
Święcicka,
M.
https://www.hellozdrowie.pl/artykul-ataki-paniki-pokonaj-je-w-7-krokach/