Propozycje ćwiczeń pracy
aparatu mowy oraz prawidłowej funkcji połykowej
dla
dzieci starszych 5-6 letnich
Usprawnianie pracy aparatu
mowy u dzieci starszych 5-6 letnich (lub dzieci w wieku szkolnym,
które dotychczas nie opanowały tych umiejętności) przeprowadzamy
także w formie zabawowej. Logopeda lub rodzic demonstruje dziecku
prawidłowy układ narządów artykulacyjnych oraz przebieg
poszczególnych faz pracy. Ćwiczenia
należy wykonywać wraz z dzieckiem przed lustrem pod kontrolą wzroku
przy szeroko otwartych ustach.
W początkowym etapie zajęć doceniamy zaangażowanie dziecka w
wykonywane przez nie ćwiczenia. Wraz z upływem czasu prowadzenia
pracy zwracamy coraz większą uwagę na staranność oraz precyzję
wykonywanych ruchów.
Prezentujemy dziecku rysunek
węża kobry. Omawiamy jak wygląda kobra. Gdzie żyje. Czym się odżywia
itp. Proponujemy dziecku „zabawę w kobrę” tzn. umawiamy
się, że nasz język spróbuje zamienić się w węża kobrę czyli stanąć w
buzi i rozszerzyć się tak jak to robi ona. W celu uzyskania tej
pozycji języka demonstrujemy dziecku kolejne etapy ćwiczeń.
Ćwiczenie pionizacji języka
część I:
Szeroki
język umieszczamy na górnej wardze (język przykrywa górną wargę).
Szeroki
język umieszczamy na górnych zębach (język przykrywa górne zęby).
Górne
zęby przylegają do skraju szeroko ułożonego języka.
Szerokim
językiem powoli ssiemy grzbiet języka (tzw. „ssanie cukierka”)
starając się aby język stopniowo „przyklejał” się do
podniebienia.
Szeroki
język „przyklejamy” do górnego podniebienia –
„pozycja stojącej kobry” .
Po
wykonaniu ćwiczeń dziecko w nagrodę może pokolorować dowolny obrazek
kobry np.
Ćwiczenia
powtarzamy codziennie przez około 7 – 10 minut aż do opanowania
przez dziecko w/w umiejętności.
Do
kolejnego etapu przechodzimy po opanowaniu przez dziecko ćwiczeń z
etapu pierwszego.
Ćwiczenie pionizacji języka
część II:
Szeroko
ułożony język „przyklejamy” do górnego podniebienia
(ćwiczenie powinno być opanowane przez dziecko w części I).
„Przyklejony”
do górnego podniebienia język wykonuje delikatne ruchy okrężne
(kilkukrotnie) raz w jedną, raz w drugą stronę.
„Przyklejony”
do górnego podniebienia język wykonuje delikatne ruchy w przód i w
tył.
„Przyklejony”
do górnego podniebienia język wykonuje delikatne ruchy na boki.
Proponujemy
dziecku „zawody” polegające na tym, kto dłużej utrzyma
„przyklejony” do górnego podniebienia język przy szeroko
otwartych ustach.
Ważnym elementem pracy
przygotowującym dziecko do normatywnej artykulacji jest wykształcenie
u niego prawidłowej funkcji połykowej. Ćwiczenia te przeprowadzamy w
kilku etapach (także przed lustrem) aż do pełnego opanowania przez
dziecko oczekiwanych umiejętności.
Ćwiczenie funkcji
połykowej:
Przy
szeroko otwartych ustach czubek języka umieszczamy za górnymi zębami
(jedynki i dwójki).
Delikatnie
zamykając usta połykamy ślinę obserwując czy wargi nie zaciskają się
(mają być zamykane swobodnie).
Ćwiczenie
powtarzamy trzykrotnie.
Po
opanowaniu połykania śliny możemy wdrożyć połykanie rozmiękczonych
wcześniej na języku np. chrupek lub płatków śniadaniowych wykonując
czynności w takiej samej kolejności jak w przypadku ćwiczeń ze
śliną.
Literatura
źródłowa:
Pluta-Wojciechowska
Danuta, „Dyslalia obwodowa. Diagnoza i terapia logopedyczna
wybranych form zaburzeń, wydawnictwo Ergo-Sum 2017.
http://www.supercoloring.com/pl/kolorowanki/kobra-krolewska
Opracowanie:
Neurologopeda Alicja Janecka