Propozycje ćwiczeń w przypadku porażenia mięśnia twarzowego

W przypadku porażenia mięśnia twarzowego prowadzimy /w zależności od rodzaju oraz zakresu porażenia/ ćwiczenia języka i warg a także ćwiczenia usprawniające funkcję połykową wsparte masażem. W terapii można zastosować również kinesiotaping. Przed podjęciem decyzji o wprowadzeniu w/w ćwiczeń wskazane jest skonsultowanie ich rodzaju oraz zakresu z fizjoterapeutą.

Propozycje ćwiczeń:

Masaż logopedyczny:

W grupie małych dzieci masaż wykonujemy delikatnie z umiarkowaną siłą nacisku. U dzieci i osób starszych zwiększamy siłę i zakres nacisku każdorazowo dostosowując ją do danego pacjenta. Podczas masażu można wykonywać ćwiczenia:

rozcierania ruchem pętelkowym czoła, policzków /od nosa, wargi górnej, żuchwy do stawów żuchwowo-skroniowych/ kciukiem lub palcem wskazującym i środkowym po obu stronach ciała lub po stronie porażonej
ugniatania szczypczykowego /szczypania bezbolesnego/ policzków chwytając skórę między kciuk a palec wskazujący
opukiwania twarzy dziecka trzema palcami /wskazującym, środkowym i serdecznym/, ćwiczenie kończymy głaskaniem policzków
uciskania policzków twarzy od kącików oczu w kierunku brody palcami /wskazującym i środkowym/ rozstawionymi na szerokość gałek ocznych
uciskania palcem wskazującym wzdłuż kości policzkowych od nosa w kierunku skroni
rozciągania warg, ściągania ich, wykonywania dzióbka placem wskazującym i kciukiem
artykulacji głosek np. eee, ooo, uuu, aaa, ppp, bbb, mmm lub naprzemiennej artykulacji głosek: e,o,a,u,p,b,m.

Każde ćwiczenie wykonujemy kilka razy.

Ćwiczenia języka:

wysuwanie i chowanie języka do jamy ustnej
opuszczanie języka na brodę, następnie unoszenie go do nosa
kierowanie języka do kącików ust
unoszenie języka do podniebienia
oblizywanie warg przy otwartych ustach /raz w jedną, raz w drugą stronę/
oblizywanie językiem zębów przy otwartych ustach /raz w jedną stronę, raz w drugą/
kląsanie językiem /”jazda na koniu”/
naprzemienne wypychanie policzków językiem.

Ćwiczenia pracy warg:

zaciskanie warg
układanie warg w ryjek
przesuwanie zamkniętych warg na boki
gwizdanie
wibrowanie /naśladowanie „parskania konia”/
nadymanie policzków
przepychanie powietrza z jednego policzka do drugiego
cmokanie /”wysyłanie całusków”/

Każde ćwiczenie wykonujemy kilkukrotnie.

W pracy z dziećmi i osobami starszymi można również wykorzystać inne ćwiczenia uwzględniające pracę czoła, nosa, języka i warg /w: Autorski program na porażony nerw twarzowy, opracowanie ćwiczeń Jagoda Walowska/ np.:

marszczenie brwi
marszczenie nosa
mruganie powiekami
szerokie otwieranie oczu i mocne zaciskanie powiek
unoszenie brwi z jednoczesnym marszczeniem czoła /”zdziwiona mina”/
ściągnięcie brwi z jednoczesnym marszczeniem czoła /”zła mina”/
ściągnięcie brwi z jednoczesnym wyszczerzeniem zębów
szerokie rozciągnięcie ust /uśmiechanie się/
szerokie rozciągnięcie ust wraz z wysunięciem języka
mocne wciągnięcie warg i policzków /”rybka”/
mocne ściągnięcie ust wraz z zaciskaniem warg
dmuchanie
mocne ściągnięcie policzka najpierw lewego, potem prawego itp.

Kinesiotaping – metoda ta wspomaga powrót konkretnych struktur ciała pacjenta do ich normalnego funkcjonowania poprzez zastosowanie specjalnych plastrów bezpośrednio na skórę techniką zależną od postawionego celu terapii. Osoba stosująca kinesiotaping winna mieć odpowiednie przygotowanie.

Materiały źródłowe:

Stecko Elżbieta, Masaż logopedyczny, Warszawa 2013
https://centrum-kore.pl/wp-content/uploads/2015/09/rehabilitacja-w-porazeniu-nerwu-twarzowego.pdf, Walowska Jagoda, Propozycja rehabilitacji porażonego nerwu twarzowego
Mikołajewska Emilia, Kinesiotaping. Rozwiązania wybranych problemów funkcjonalnych, PZWL Warszawa 2021
Próby języka i warg.

Opracowanie:

Neurologopeda Alicja Janecka