Układ
przedsionkowy
zwany
zmysłem równowagi jest ściśle związany
z
wszelkimi układami sensorycznymi w naszym organizmie.
Wpływa
na utrzymywanie prawidłowego napięcia mięśniowego i właściwej postury
ciała, pozwala odczuwać i pomaga koordynować
ruchy
całego ciała.
Wraz
z propriocepcją jest niedocenianym „szóstym zmysłem”
odgrywającym ważną rolę w rozwoju funkcji umysłowych, czuciowych i
ruchowych.
Układ
przedsionkowy
Zmysł
równowagi dostarcza mózgowi informacji dotyczących pozycji ciała w
przestrzeni, co pozwala czuć się bezpiecznie, mieć świadomość i
orientację kierunku. Dzięki zmysłowi równowagi rozróżniamy prawą i
lewą stronę, górę i dół, rozróżniamy kierunki świata i mamy
informację o stosunkach przestrzennych pomiędzy nami i otoczeniem.
Dzisiejsze
środowisko, pomimo dużego rozwoju cywilizacyjnego, bogactwa zabawek i
pomocy dydaktycznych często nie sprzyja właściwemu rozwojowi dziecka.
Czasem te dobrodziejstwa ograniczają rozwój ruchowy dzieci, ich
aktywność, niezbędną do prawidłowego rozwoju. Telewizja, gry
komputerowe, mechaniczne zabawki powodują, że dzieci spędzają czas
biernie, a ich zmysły nie mają możliwości ćwiczyć i rozwijać się.
Aby
rozwój dziecka przebiegał harmonijnie i nastąpiła integracja pracy
wszystkich zmysłów dziecko musi przejść wiele etapów w swoim rozwoju.
Układ
przedsionkowy
Zmysł
równowagi dostarcza mózgowi informacji dotyczących pozycji ciała w
przestrzeni, co pozwala czuć się bezpiecznie, mieć świadomość i
orientację kierunku. Dzięki zmysłowi równowagi rozróżniamy prawą i
lewą stronę, górę i dół, rozróżniamy kierunki świata i mamy
informację o stosunkach przestrzennych pomiędzy nami i otoczeniem.
Dzisiejsze
środowisko, pomimo dużego rozwoju cywilizacyjnego, bogactwa zabawek i
pomocy dydaktycznych często nie sprzyja właściwemu rozwojowi dziecka.
Czasem te dobrodziejstwa ograniczają rozwój ruchowy dzieci, ich
aktywność, niezbędną do prawidłowego rozwoju. Telewizja, gry
komputerowe, mechaniczne zabawki powodują, że dzieci spędzają czas
biernie, a ich zmysły nie mają możliwości ćwiczyć i rozwijać się.
Aby
rozwój dziecka przebiegał harmonijnie i nastąpiła integracja pracy
wszystkich zmysłów dziecko musi przejść wiele etapów
w
swoim rozwoju.
Układ
przedsionkowy
Podstawą
jest rozwój poprzez ruch i doświadczanie wszystkimi zmysłami, nie
tylko poprzez wzrok i słuch, które są nadmiernie stymulowane przez
wysokie technologie.
Rozwój
ruchowy dziecka cierpi, gdyż przegrywa z tym, co jest bardziej
atrakcyjne i nie wymagające wysiłku. Ważne jest zapewnienie dziecku
takich aktywności i formy spędzania czasu, które będą sprzyjały
rozwojowi, pobudzały je do aktywności ruchowej.
Układ
przedsionkowy
Deficyty
w funkcjonowaniu układu przedsionkowego ujawniają się czasami w
postaci trudnych do wyjaśnienia zaburzeń związanych z
uczeniem
się:
radzeniem
sobie z czynnościami dnia codziennego takimi jak ubieranie się,
wiązanie butów, kopanie piłki, jazda na rowerze,
W
wyniku ciągłych trudności i porażek może występować spadek poczucia
własnej wartości i obniżenie motywacji do działania i
uczenia się.
Układ
przedsionkowy
W
rozwoju ruchowym dziecka ważne jest osiąganie kolejnych umiejętności,
tzw. „kroków milowych”, każdy etap rozwoju ruchowego ma
swoje odzwierciedlenie w rozwoju mózgu, pomijanie niektórych faz
rozwojowych
skutkuje później deficytami w funkcjonowaniu i brakiem synchronizacji
pomiędzy zmysłami.
Dzieci
spędzające wiele czasu na oglądaniu telewizji i grach komputerowych,
mają niewystarczającą ilość ruchu potrzebną dla dobrego rozwoju nie
tylko układu przedsionkowego. Problemy z układem przedsionkowym
przenoszą się na inne układy sensoryczne.
Układ
przedsionkowy
Stres
i uszkodzenie kanałów półkolistych może spowodować słabe
funkcjonowanie siatkowatego układu aktywującego, co ma wpływ na
aktywizację nowej kory i funkcjonowanie układu limbicznego. Prowadzi
to do nieprawidłowego stanu pobudzenia mózgu, trudności w utrzymaniu
uwagi i koncentracji, słabej pamięci, a także do nieprawidłowych
reakcji emocjonalnych, poczucia niepewności i braku bezpieczeństwa.
Dysfunkcje
układu przedsionkowego utrudniają utrzymywanie właściwej postawy
ciała, poruszanie się, orientację w przestrzeni, powodują niezdarność
i niezgrabność w ruchach.
Nieprawidłowości
w działaniu zmysłu równowagi stwierdza się u dzieci z zaburzeniami
emocjonalnymi, niedoborem zdolności postrzegania i uwagi,
niezdolnością do uczenia się, zaburzeniami mowy i autyzmem,
dysleksją, adhd i add.
Układ
przedsionkowy
Propozycja
ćwiczeń wykonywanych w warunkach domowych
Ćwiczenia
stymulujące układ przedsionkowy:
zabawa
w ,,bociana” ,,jaskółkę”,
ćwiczenia
na piłce typu "kangur", balansowanie na piłce na brzuchu,
plecach (jeżeli dziecko na to pozwala),można te ćwiczenia wykonywać
wraz z dzieckiem,
-
"kołyska" przód, tył, na boki, można te ruchy wykonywać
wraz z dzieckiem trzymając je na własnym ciele np. zabawa w zegar:
duży zegar bije "bim-bam" ręce wyciągnięte do boku i
przenosimy ciężar ciała z jednej
strony
na drugą, mały zegarek cyka "cyk- cyk" ruchy głową do
przodu do tyłu, budzik robi "drrrrryn" potrząsamy całym
ciałem,
-
bujanie dziecka w kocu do przodu, tyłu na boki,
Układ
przedsionkowy
Propozycja
ćwiczeń wykonywanych w warunkach domowych
dziecko
siedzi na kocu a my chwytamy go za rogi i ciągniemy po pokoju,
dziecko może także leżeć na brzuchu, plecach,
boku, możemy w ten sposób przewozić różne zabawki
z
jednego miejsca do drugiego,
w
klęku podpartym dziecko wyciąga na sygnał ręce i nogi (np. prawa
ręka do przodu, lewa ręka do tyłu i tak naprzemiennie), -siedzimy
na podłodze z podkurczonymi nogami, dziecko
chodzi
dokoła, a my wystawiamy przeszkody(ręce, nogi), które ono przekracza,
przechodzi pod-nad ręką, nogą ,
-stawiamy
dwa krzesła jedno za drugim, siadamy na nich wraz z dzieckiem i
udajemy, że jedziemy samochodem, kręcimy kierownicą (przechylamy się
na boki), hamujemy i dodajemy gazu (ruchy ciała do przodu i do tyłu),
jedziemy po nierównej drodze (podskakujemy),
Układ
przedsionkowy
Propozycja
ćwiczeń wykonywanych w warunkach domowych
na
podłodze rozmieszczamy gazety, są to kamienie w wodzie, idziemy
gęsiego, przechodząc, skacząc z jednego kamienia na drugi, tak aby
nie wpaść do wody,
na
podłodze kładziemy sznur, próbujemy (najlepiej boso)chodzić po
leżącym sznurze, możemy także chodzić do tyłu, bokiem itp.
przeszkód
(coś do przechodzenia pod nad, przez, do wchodzenia i
schodzenia)
dziecko pokonuje tor przeszkód, w razie potrzeby możemy mu pomóc,
zbijanie
baniek mydlanych ręką, nogą, rakietkami, łapanie baniek oburącz, w
kubeczki,
Układ
przedsionkowy
Propozycja
ćwiczeń wykonywanych w warunkach domowych
Ćwiczenia
doskonalące koordynację wzrokowo – ruchowa:
odbijanie
rakietką do ping-ponga lub do badmintona balona przywiązanego
sznurkiem do sufitu,
rzucanie
do celu (piłeczek, kulek papierowych itp.)
kreślenie
linii, łuków, kół, szlaczków–w powietrzu, na papierze,
tablicy, w piasku, na dywanie, po gęstej warstwie kleju (kredką,
ołówkiem, kredą, palcem, pędzlem, pisakami, piórkiem, kłębkiem waty,
patyczkiem, dłonią),
Układ
przedsionkowy
Propozycja
ćwiczeń wykonywanych w warunkach domowych
obrysowywanie
szablonów, wycinanie ich, kopiowanie, zamalowywanie,
kopiowanie
przez kalkę,stemplowanie i tworzenie różnych kompozycji szlaczków,
Opracowała:
mgr
Katarzyna Kwiatkowska – pedagog, terapeuta SI
Biografia:
Eliot
L.; Co tam się dzieje? Media Rodzina, Poznań 2003
Goddard
S.; Harmonijny rozwój dziecka. Świat Książki, Warszawa 2006