Jak dbać o harmonijny rozwój dziecka przedszkolnego (cz. I) - charakterystyka wieku przedszkolnego, rola rodziców - Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Ozimku

JAK DBAĆ O HARMONIJNY ROZWÓJ DZIECKA PRZEDSZKOLNEGO?

Charakterystyka wieku przedszkolnego, rola rodziców.

OPRACOWANIE:

mgr Alicja Bakalorz – Pyka – neurologopeda PPP w Ozimu mgr Karina Kurda- psycholog PPP w Ozimku

data publikacji: 12.05.2020r.

WIEK PRZEDSZKOLNY

W okresie przedszkolnym następuje poznawanie:

1. Świata – otoczenia, rzeczywistości, środowiska.

2. Siebie – posiadanych cech i umiejętności.

3. Innych osób i budowanie relacji społecznych - głównie

dzięki kontaktom z innymi ludźmi i poznawaniu innych.

Pozwala to na rozwój procesu socjalizacji (uspołecznienia) oraz rozwój

indywidualny dziecka (rozwijania własnych kompetencji, zdolności, stawania się

jednostką autonomiczną).

NAJWAŻNIEJSZE KIERUNKI ZMIAN W WIEKU PRZEDSZKOLNYM

OBSZAR ZMIAN	KIERUNEK ZMIANY
FIZYCZNY	•	Od nauki poruszania się w przestrzeni do poruszania się swobodnego
(STAN SOMATYCZNY		i precyzyjnego używania przedmiotów,
I FORMY AKTYWNOŚCI)	•	w obszarze charakteru działań – od działania spontanicznego do działania
		świadomego,
	• od zabawy „na serio” (manipulowanie, zabawy konstrukcyjne) przez zabawę
		„na niby” (zabawy tematyczne, odgrywanie ról) do gry
		z regułami (np. gry sportowe, planszowe).
FUNKCJONOWANIE	•	Od poznania sensomotorycznego do umysłowego reprezentowania zdarzeń
POZNAWCZE		(myślenie przedoperacyjne) – myślenie bardziej symboliczne, ale oparte na
		czynnościach percepcyjnych, oparte na wyobraźni i fantazjowaniu,
		eksperymentowaniu, metody prób i błędów
JĘZYK I KOMUNIKACJA	•	Od prostych do złożonych wypowiedzi (następuje wzrost zasobu słownictwa i
		gramatyki)
FUNKCJONOWANIE SPOŁECZNE	•	Od rozpoznawania emocji do świadomości emocji swoich
I EMOCJONALNE		i innych ludzi,
	•	rozwój samoobsługi,
	• od egocentryzmu do współpracy,
	• od relacji z rodziną do przyjaźni i współpracy w przedszkolu oraz poza
		przedszkolem,
	•	rozwój reguł moralnych.

UCZENIE SIĘ

Sposób poznawania świata, siebie i innych, ćwiczenie reguł społecznych i zasad współpracy, nabywanie kompetencji odbywa się poprzez:

• Obserwację – świata dorosłych + wypełnianie instrukcji dorosłych,

• Naśladowanie – postaw i zachowań rodziców/innych dorosłych + modelowanie (dorośli jako modele),

• Doświadczanie i eksplorowanie,

• Zabawę – która pełni funkcję:

• kształcącą - rozwój zmysłów, wyobraźni, wiedzy o świecie, sobie i innych,

• wychowawczą - poznawanie i nauka przestrzegania norm i zasad, współpraca, współdziałanie,

• terapeutyczną - uwolnienie od napięć, odreagowanie emocji, nauka wyrażania emocji i rozwiązywania problemów emocjonalnych,

• projekcyjną - wyrażanie ważnych treści i emocji – dorosły może obserwować dziecko, rozpoznawać jego problemy oraz mocne i słabe strony.

ROLA DOROSŁYCH

Dziecko w wieku przedszkolnym poznaje świat coraz bardziej systematycznie. Zadaje pytania, podejmuje próby sprawdzania, co i jak działa. Staje się gotowe do uczenia się pod kierunkiem innej

osoby. Nadal nie potrafi jednak samodzielnie planować działań ani organizować warunków ich realizacji.

W każdym środowisku, w którym żyje i rozwija się dziecko, to dorośli stwarzają warunki, przygotowują propozycje, określają zasady postępowania.

Istotna jest obecność osób dorosłych – wszystko dzieje się pod ich okiem, którzy choć coraz częściej pozwalają dziecku samodzielnie działać, to jednak nadal aranżują sytuacje sprzyjające zabawie, rozrywce i edukacji.

EDUKACJA W NATURALNYM ŚRODOWISKU

Edukacja dzieci w wieku przedszkolnym odbywa się w dwóch rodzajach środowisk:

• dom rodzinny i najbliższe otoczenie,

• przedszkole.

Uczenie się następuje:

• od dorosłych, otoczenia, rówieśników

• z pomocą dorosłych, otoczenia, rówieśników

• razem z dorosłymi, otoczeniem, rówieśnikami

Nawet najlepsza organizacja i wyposażenie przestrzeni wokół dziecka nie wniosą tyle do jego edukacji, ile kontakt z innymi ludźmi. Niezależnie od tego, jak wiele czasu spędzają z dziećmi, to rodzice są głównymi postaciami w procesie edukacji dzieci do 6.-7. roku życia.

Rodzic jako nauczyciel:

• organizuje przestrzeń, by dziecko mimowolnie zdobywało wiedzę

i umiejętności, a także aranżuje tę przestrzeń, czyli miejsce do

zabawy,

• pomaga dziecku w poznaniu i zrozumieniu otoczenia, tworzy okazje do samodzielnego, ale nie samotnego poznawania otoczenia,

• obserwuje i asystuje dziecko.

Dziecko w wieku przedszkolnym musi przystosować się do życia w zorganizowanych grupach społecznych. Uczęszczając do przedszkola staje się członkiem grupy przedszkolnej. W placówce przedszkolnej dziecko przez większą część dnia przebywa pod opieką nauczycieli, wśród rówieśników, poznaje i uczy się pełnić różne role społeczne.

Jednak nie tylko przedszkole, ale także, a może przede wszystkim dom rodzinny mają ogromny wpływ na proces socjalizacji - to rodzina jest pierwszym

i najważniejszym przekazicielem wartości kulturowych i społecznych.

Bardzo ważna jest atmosfera jaka panuje w rodzinie, zachowania, postawy i poglądy rodziców, sposób komunikacji.

Z rodziny dziecko wynosi podstawowe doświadczenia, z którymi wchodzi

w kolejne środowiska (sąsiedzkie, przedszkolne, a następnie szkolne), gdzie dochodzi do uzupełnienia i pogłębienia doświadczeń zdobytych w rodzinie.

Bibliografia

• Bee Helen „Psychologia rozwoju człowieka”, Wyd. Zysk i S-ka, Poznań

2004.

• Matejczuk Joanna, „Rozwój dziecka. Wiek przedszkolny”

(tom 2, seria I), Redakcja serii Niezbędnik Dobrego Nauczyciela (prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska), Wydawca Instytut Badań

Edukacyjnych, Warszawa 2014.

• Molińska Marta, Ratajczyk Aleksandra, „Edukacja przedszkolna” (tom 2, seria III), Redakcja serii Niezbędnik Dobrego Nauczyciela (prof. dr hab. Anna Izabela Brzezińska), Wydawca Instytut Badań

Edukacyjnych, Warszawa 2014.